Triệu chứng của Đột quỵ – Phát hiện sớm để không phải hối tiếc
Đột quỵ hay còn được biết với cái tên khác là tai biến mạch máu não. Đây là một tình trạng cấp tính do mạch máu não bị vỡ hoặc tắc nghẽn một cách đột ngột làm não thiếu oxy và dinh dưỡng, dẫn đến chết tế bào não.
Bạn hãy cùng Ngày Đầu Tiên tìm hiểu về cách nhận biết triệu chứng của đột quỵ cũng như cách xử trí hợp lý nhất ngay sau đây nhé!
1. Nhận biết triệu chứng của đột quỵ.
Đột quỵ là từ mô tả một nhóm các triệu chứng nói chung của tình trạng tắc mạch máu (nhồi máu não) hoặc vỡ mạch máu (xuất huyết não) bao gồm:
- Yếu nửa người: Khả năng vận động, hoạt động của tay và chân một bên yếu hơn so với tay và chân trái bên còn lại. Thông thường tay bị ảnh hưởng nhiều hơn chân.
- Liệt một bên mặt: Thường biết đến là triệu chứng méo miệng: Bệnh nhân có một mép môi bị kéo lệch xuống so với bên còn lại.
- Nói ngọng: Giọng nói của bệnh nhân ngọng nghịu, đôi khi không nói được.
Triệu chứng xuất hiện một cách đột ngột do bản chất gây ra đột quỵ là tình trạng tổn thương mạch máu não cấp tính. 1 giây trước khi xảy ra đột quỵ, đối tượng hoàn toàn không có biểu hiện bất thường liên quan. (1)
Ngoài ra, người bị tai biến còn có thể được gặp phải trong một số trường hợp:
- Lơ mơ, thậm chí là hôn mê (người nhà lay gọi bệnh nhân chỉ thoáng mở mắt hoặc không đáp ứng)
- Đau đầu nhiều
- Chóng mặt, đi loạng choạng như người say
- Bị lé
- Mù lòa
- Đột tử (trong một số trường hợp hiếm gặp)
Với đặc trưng của bệnh lý đột quỵ, các triệu chứng này đều xuất hiện rất đột ngột.
2. Nguyên nhân gây ra đột quỵ
Hiện nay, người ta chia tai biến mạch máu não thành 2 nhóm lớn: Thiếu máu não và xuất huyết não.
Thiếu máu não
- Nhóm thuyên tắc mạch não
Nguyên nhân tắc nghẽn chủ yếu đến từ chính bản thân của động mạch não. Sự tắc nghẽn có thể gây ra do mảng xơ vữa, mạch máu não bị bóc tách.
- Nhóm huyết khối
Liên quan đến những mảng huyết khối đến từ vị trí khác, chạy đến mạch máu não làm tắc mạch não. Nguyên nhân chủ yếu của huyết khối thường được nhắc đến là do rung nhĩ – bệnh lý rối loạn nhịp ở tim. Đôi khi huyết khối xuất hiện do các bệnh lý về máu, như ung thư máu.
- Nhóm giảm tưới máu hệ thống
Do cơ thể thiếu máu hoặc huyết áp quá thấp. Lúc này toàn bộ các cơ quan trong cơ thể đều không có máu đến, vấn đề này cũng gây ra thiếu máu não. (2)
Xuất huyết não
- Nhóm xuất huyết trong mô não
Do vỡ các động mạch nhỏ. Nguyên nhân gây ra xuất huyết trong mô não thường được biết đến nhất là tăng huyết áp, dị dạng mạch máu não, sử dụng chất kích thích hoặc mắc các bệnh lý dễ chảy máu (hemophilia – bệnh ưa chảy máu).
- Nhóm xuất huyết dưới nhện
Máu chảy ở chất dịch quanh não (dịch não tủy, rãnh não…). Nguyên nhân chủ yếu nhất là do vỡ túi phình mạch máu não. Đây là một trong những dị dạng mạch máu bẩm sinh của mỗi người.
3. Cách phòng tránh đột quỵ.
Để phòng tránh đột quỵ, bạn cần nhận biết các nguy cơ tiềm tàng và nguyên nhân cụ thể gây bệnh để phòng tránh và điều trị hợp lý bao gồm:
Kiểm soát huyết áp
Đây luôn là bệnh lý hàng đầu được nhắc đến trong các nguy cơ gây ra tai biến mạch máu não. Việc kiểm soát huyết áp ở mức tốt và bền vững rất cần thiết để phòng ngừa đột quỵ.
Từ bỏ hút thuốc lá
Trong khói thuốc lá có nhiều chất độc có thể gây tổn thương cấu trúc của mạch máu. Ngoài ra hút thuốc lá thụ động chính là thủ phạm mang độc chất cũng có thể gây hại cho tim mạch.
Kiểm tra đái tháo đường – rối loạn mỡ máu
Đây là cặp đôi bệnh lý thường đi chung với nhau làm tăng cao nguy cơ bị đột quỵ.
Xây dựng lối sống lành mạnh
Việc ngồi lâu, ít hoạt động là nguy cơ của bệnh lý tim mạch nói chung và đột quỵ nói riêng. Do đó, bạn cần tăng hoạt động thể lực để giảm cân, được chứng minh có thể làm giảm rõ nguy cơ các bệnh tim mạch
Phòng ngừa các bệnh lý nền tảng
Bạn cần trao đổi để có phương pháp phòng ngừa và điều trị các bệnh lý đặc thù như bệnh tim (đặc biệt là rung nhĩ) hoặc các bệnh lý về máu, ngưng thở khi ngủ hoặc các khối u vùng đầu – cổ đang xạ trị. (3)
Đối với những người đã từng bị đột quỵ, bác sĩ sẽ xem xét sử dụng kháng đông kéo dài để hạn chế nguy cơ thiếu máu não tái phát.
Không chỉ riêng Đột quỵ, Tăng huyết áp còn được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” với những hệ lụy đáng sợ khác. Vậy đó là gì? Mời bạn hãy cùng theo dõi nhé!
Mong với những kiến thức ngắn gọn ở trên có thể giúp các bạn hiểu thêm về tình trạng đột quỵ. Dấu hiệu của đột quỵ thường khá rõ ràng, tuy nhiên một vài trường hợp có thể rất mơ hồ và khó xác định. Do đó, khi có nghi ngờ bạn nên đến phòng cấp cứu của bệnh viện gần nhất để bác sĩ giúp bạn chẩn đoán bệnh.
Nguồn tham khảo:
- Diagnosis and management of acute ischemic stroke: speed is critical, CMAJ. 2015 Sep 8; 187(12): 887–893.
- Caplan LR. Basic pathology, anatomy, and pathophysiology of stroke. In: Caplan’s Stroke: A Clinical Approach, 4th ed, Saunders Elsevier, Philadelphia 2009. p.22.
- Uptodate, “Overview of secondary prevention of ischemic stroke”