Thế nào là Tăng huyết áp thứ phát?

Tăng huyết áp là bệnh thời đại, ảnh hưởng đến khoảng 30% dân số. Bệnh được ví như “kẻ giết người thầm lặng” vì nó gây ra nhiều hậu quả lâu dài cho người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tăng huyết áp được chia thành 2 nhóm: tăng huyết áp vô căn và  tăng huyết áp thứ phát.

>> Nguyên nhân gây ra cơn Tăng huyết áp đột ngột

>> Vì Sao Bệnh Nhân Tăng Huyết Áp Cần Tuân Thủ Điều Trị?

Thế nào là Tăng huyết áp thứ phát? 5
Thế nào là Tăng huyết áp thứ phát?

Tăng huyết áp thứ phát là một tình trạng Tăng huyết áp xảy ra thứ phát sau một nguyên nhân cụ thể. Bệnh tăng huyết áp dạng này chiếm tỷ lệ khoảng 5-15% tuỳ nghiên cứu, tuy nhiên tỉ lên ngày càng tăng dần nhờ vào những hiểu biết về cơ chế bệnh sinh, cũng như có thêm nhiều công cụ phát hiện bệnh. Trong phạm vi bài này, hãy cùng Ngày đầu tiên tìm hiểu chi tiết hơn về tăng huyết áp thứ phát nhé

1. Tăng huyết áp thứ phát là gì?

Tăng huyết áp thứ phát (huyết áp cao thứ phát) là huyết áp cao do một tình trạng bệnh lý khác gây ra. Huyết áp tăng cao thứ phát có thể do các tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến thận, động mạch, hoặc hệ thống nội tiết của người bệnh. Huyết áp tăng thứ phát cũng có thể xảy ra trong thai kỳ. (1)

Cao huyết áp thứ phát khác với loại huyết áp cao thông thường (Tăng huyết áp nguyên phát hoặc Tăng huyết áp vô căn), thường được gọi đơn giản là huyết áp cao ở chỗ: tăng huyết áp nguyên phát không có nguyên nhân rõ ràng và được cho là có liên quan đến di truyền, chế độ ăn uống không lành mạnh, lười vận động và béo phì. (1)

Điều trị cao huyết áp thứ phát đúng cách thường có thể giúp kiểm soát cả tình trạng bệnh lý căn nguyên và huyết áp cao. Từ đó giúp giảm nguy cơ xảy ra biến chứng nghiêm trọng, bao gồm các bệnh lý tim mạch, bệnh thận và đột quỵ não. (1)

Thế nào là Tăng huyết áp thứ phát? 4
Lười vận động là một trong những nguyên nhân gây Tăng huyết áp thứ phát

2. Những nguyên nhân gây Tăng huyết áp thứ phát

Huyết áp tăng thứ phát có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, thông qua các hệ quả giữ muối nước, co mạch, tăng nhịp tim. Một số nguyên nhân điển hình nhất bao gồm:

  • Bệnh lý chủ mô thận: bệnh thận mạn, viêm cầu thận cấp, viêm cầu thận mạn, bệnh thận đa nang, u thận, tắc nghẽn đường niệu…
Thế nào là Tăng huyết áp thứ phát? 3
Bệnh nhân đa nang có khả năng gây Tăng huyết áp thứ phát
  • Bệnh lý mạch máu thận: xơ vữa động mạch thận, loạn sản xơ cơ
  • Bệnh lý tuyến thượng thận: u tủy thượng thận, u tiết aldosterone vỏ thượng thận, hội chứng Cushing (nội sinh hoặc do thuốc kháng viêm có chứa corticoid)
  • Bệnh lý tuyến giáp: cường giáp, nhược giáp
  • Thuốc: corticosteroid, thuốc kháng viêm không streroid (NSAIDs), cam thảo, ma hoàng, thuốc kích thích hệ giao cảm, estrogen
  • Các nguyên nhân khác:
  • Hẹp cung động mạch chủ bẩm sinh
  • Cường tuyến cận giáp.
  • Chứng ngưng thở khi ngủ.
  • Béo phì.
  • Thai kỳ.

3. Các triệu chứng của bệnh Tăng huyết áp thứ phát

Huyết áp tăng thứ phát có thể gây ra những triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào loại tình trạng hoặc bệnh đang hoạt động kết hợp với huyết áp cao. Ví dụ về các triệu chứng của một số bệnh có thể bao gồm:

  • Pheochromocytoma: huyết áp tăng đột ngột, vã mồ hôi, tăng nhịp tim, đau đầu theo mạch đập, lo lắng.
  • Hội chứng Cushing: Tăng cân, mặt tròn như mặt trăng, tụ mỡ bất thường ở vùng gáy, bụng, teo cơ, da mỏng, bầm da, suy nhược, mọc lông bất thường trên cơ thể hoặc mất kinh (ở phụ nữ), các vết màu tím trên da bụng
  • Các vấn đề về tuyến giáp: Mệt mỏi, tăng cân hoặc giảm cân, không chịu được nhiệt hoặc lạnh.
  • Hội chứng Conn hoặc chứng cường Aldosteron nguyên phát: Suy nhược, yếu cơ do lượng Kali trong cơ thể thấp.
  • Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn: đau đầu vào sáng sớm, mệt mỏi hoặc buồn ngủ vào ban ngày, ngáy, ngừng thở khi ngủ. (2)
Thế nào là Tăng huyết áp thứ phát? 2
Đau đầu là triệu chứng thường gặp của Tăng huyết áp thứ phát

4. Biến chứng của Tăng huyết áp thứ phát

Huyết áp tăng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh lý cơ bản mà người bệnh mắc phải. Nếu người bệnh không được điều trị, Tăng huyết áp thứ phát cũng có thể gây ra những biến chứng sau đây:

  • Tổn thương mạch máu, dẫn đến xơ vữa động mạch, có thể dẫn đến đau tim, đột quỵ hoặc các biến chứng khác.
  • Phình mạch. Huyết áp tăng có thể làm cho các mạch máu của bạn yếu đi và phình ra, hình thành chứng phình động mạch. Nếu túi phình bị vỡ, nó có thể nguy hiểm đến tính mạng.
  • Suy tim.
  • Các mạch máu trong thận bị suy yếu và thu hẹp.
  • Các mạch máu vùng đáy mắt mắt dày lên, hẹp hoặc rách. Điều này có thể dẫn đến suy giảm hoặc mất hẳn thị lực.
  • Hội chứng chuyển hóa. Cholesterol xấu trong máu sẽ tăng cao, trong khi cholesterol tốt lại giảm. Từ đó dẫn đến tăng nguy cơ xơ vữa mạch máu. Hội chứng chuyển hóa cũng làm tăng nguy cơ phát triển bệnh Đái tháo đường, bệnh tim hoặc đột quỵ.
  • Suy giảm trí nhớ hoặc sự hiểu biết. Huyết áp cao không kiểm soát cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng suy nghĩ, ghi nhớ và học hỏi của người bệnh. (1), (3)

Khi nào cần nghĩ đến tăng huyết áp thứ phát?

Tăng huyết áp thứ phát chiến tỉ lệ không cao, nên không cần thiết phải tầm soát đại trà. Tuy nhiên tăng huyết áp thứ phát là bệnh có khả năng chữa khỏi, và nếu được phát hiện, điều trị sớm, sẽ cải thiện đáng kể tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Dấu hiệu, triệu chứng gợi ý bệnh tăng huyết áp thứ phát:

  • Tăng huyết áp khởi phát sớm, trước 30 tuổi, đặc biệt tăng huyết áp ở tuổi thiếu niên
  • Huyết áp đang ổn định nhưng đột ngột diễn biến xấu đi
  • Tăng huyết áp kháng trị
  • Tăng huyết áp độ 3 (huyết áp tâm thu ≥180mmHg, huyết áp tâm trương ≥110 mmHg) hoặc tăng huyết áp cấp cứu.
  • Có các dấu hiệu lâm sàng hoặc cận lâm sàng gợi ý đến bệnh thận mạn hoặc các nguyên nhân nội tiết.
  • Có các dấu hiệu, triệu chứng gợi ý các bệnh lý: cường giáp, u tủy thượng thận, Cushing, ngưng thở khi ngủ (đã được đề cập ở trên)
Thế nào là Tăng huyết áp thứ phát? 1
Hội chứng Cushing gián tiếp đến huyết áp tăng

Tập luyện thể dục thể thao cũng là một phương pháp phòng ngừa và điều trị bệnh lý Tăng huyết áp. Trong cuộc sống đầy bận rộn, bạn có thể lựa chọn những bài tập trong video ngắn sau để thực hiện tại chính nơi làm việc của mình:

Các bài tập đơn giản tại văn phòng cho Bệnh nhân Tăng Huyết Áp – Phần 1

Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về bệnh Tăng huyết áp thứ phát. Từ đó, kết hợp với bài viết về bệnh Tăng huyết áp nguyên phát, các bạn sẽ có một cái nhìn tổng thể và đầy đủ hơn về bệnh lý rất phổ biến này.

Nguồn tham khảo:

1. MayO Clinic Staff, “Secondary hypertension”

2. Cleveland Clinic medical professional, “Secondary Hypertension”

3. James Beckerman, “Causes of Secondary Hypertension”

Các bài viết liên quan
Các kiến thức đọc nhiều
Các kiến thức nổi bật

Có thể bạn quan tâm

4 cách thư giãn giúp bạn kiểm soát huyết áp
Cuộc sống với bệnh tăng huyết áp đã là một thử thách, khiến việc tận hưởng những điều bình thường trở nên khó khăn. Thêm vào đó, sự căng thẳng, một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống hiện đại, khiến việc kiểm soát huyết áp trở nên phức tạp hơn.   Bạn đừng logreen
Xem thêm
10 câu hỏi về thuốc và cách sử dụng mà có thể bạn chưa biết
Đầu tiên, để sử dụng thuốc đúng cách, bạn phải luôn nhớ :  Tham khảo đơn thuốc của bác sĩ  Tham khảo tờ hướng dẫn sử dụng kèm theo thuốc  Tham khảo ý kiến bác sĩ, chuyên gia hoặc dược sĩ nếu bạn có bất kỳ nghi ngờ, triệu chứng hoặc phản ứng bất thườnggreen
Xem thêm
5 biến chứng nguy hiểm của Tăng huyết áp
0:00 / 0:00 Tăng huyết áp (THA) là một vấn đề rất thường gặp trong cộng đồng, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và dẫn đến cái chết của hàng triệu người mỗi năm, đồng thời là nguyên nhân gây suy tim và đột quỵ não; là nguyên nhân hàng thứ hai gâygreen
Xem thêm