Khoảng 50% bệnh nhân tăng huyết áp ngừng điều trị trong vòng 1 năm đầu tiên, đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng tuân thủ điều trị kém. Hậu quả là huyết áp không được kiểm soát, bệnh tiến triển nặng hơn và ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là tổn thương tim, não, thận, mắt và mạch máu.

Nếu không kiểm soát huyết áp tốt, người bệnh sẽ có nguy cơ cao gặp các biến chứng, bao gồm:

• Suy tim, nhồi máu cơ tim, cơn đau thắt ngực
• Đột quỵ, thiếu máu não thoáng qua, sa sút trí tuệ
• Bệnh thận mạn hoặc suy thận cấp
• Xuất huyết hoặc xuất tiết võng mạc, phù gai thị
• Bệnh mạch máu ngoại vi
• Hội chứng chuyển hóa

Vì thế, để kiểm soát và phòng ngừa các biến chứng của bệnh tăng huyết áp, một trong những lưu ý quan trọng là người bệnh cần tuân thủ điều trị.

Tuân thủ điều trị là gì?

Tuân thủ điều trị được định nghĩa là mức độ mà hành vi của một người dùng thuốc, tuân theo chế độ ăn và thực hiện thay đổi lối sống tương ứng với các khuyến cáo từ cán bộ y tế. Như vậy, tuân thủ cần sự đồng tình của người bệnh với khuyến cáo của cán bộ y tế trong việc chăm sóc sức khỏe của mình.

Việc đánh giá mức độ tuân thủ điều trị của người bệnh đóng vai trò quan trọng giúp các bác sĩ có hướng điều trị tiếp theo cho bệnh nhân. Đồng thời cũng đưa ra những bằng chứng thực tế và các yếu tố ảnh hưởng đến sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân.

Tuân thủ điều trị tăng huyết áp cần làm gì?

Tuân thủ điều trị tăng huyết áp bao gồm tuân thủ điều trị thuốc và tuân thủ các biện pháp thay đổi lối sống.

1. Tuân thủ điều trị thuốc

Tuân thủ điều trị thuốc nghĩa là bạn cần sử dụng thường xuyên tất cả các loại thuốc được kê toa theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, kể cả khi huyết áp bình thường. Không được tự ý thay đổi thuốc và liều lượng thuốc.

Phía bác sĩ

– Lựa chọn phác đồ điều trị tối ưu: dùng liều thuốc khởi đầu thấp, sau phối hợp thuốc hoặc tăng dần để cải thiện hiệu quả và tìm liều thích hợp cho từng bệnh nhân

– Tư vấn và hướng dẫn bệnh nhân cách sử dụng thuốc cặn kẽ

– Quy định liều lượng đơn giản cho tất cả các loại toa thuốc, tốt nhất là 1-2 lần/ngày

– Toa thuốc rõ ràng, chọn thuốc thứ nhất, thứ hai, thứ ba… cần theo thứ tự của chẩn đoán bệnh

– Cung cấp giấy gói ghi sẵn tên thuốc, liều lượng và thời gian dùng để tăng độ tuân thủ điều trị

– Theo dõi tuân thủ điều trị của bệnh nhân để đảm bảo hiệu quả điều trị và kiểm soát tốt huyết áp

– Trao quyền cho bệnh nhân, đồng cảm, động viên, khuyến khích bệnh nhân tuân thủ điều trị

Phía bệnh nhân và người nhà

– Chủ động tìm hiểu kiến thức về bệnh và chế độ điều trị tăng huyết áp thông qua bác sĩ, phương tiện thông tin đại chúng như đài, tivi, sách

– Uống thuốc thuố theo đơn kê của bác sĩ, gặp bác sĩ ngay khi có dấu hiệu bất thường để kịp thời điều chỉnh chế độ điều trị

– Không được tự ý ngừng thuốc ngay cả khi huyết áp về bình thường hoặc tăng hay giảm liều thuốc điều trị

– Kiểm tra và động viên khuyến khích bệnh nhân việc tuân thủ thuốc điều trị

2. Tuân thủ thay đổi lối sống

• Không hút thuốc lá, thuốc lào

• Thay đổi chế độ ăn:

Hạn chế ăn mặn (6g muối/ngày hay 1 muỗng cà phê muối/ngày ), tránh thức ăn nhiều cholesterol, acid béo no. Tăng cường bổ sung thức ăn có chứa nhiều kali.

• Hạn chế uống rượu bia:

Giảm sử dụng thức uống có chứa cồn.Tiêu thụ ít hơn 3 ly chuẩn/ngày đối với nam và ít hơn 2 ly chuẩn/ngày đối với nữ. (1 ly chuẩn tương đương 330ml bia, 120ml rượu vang và 30ml rượu mạnh).

• Chế độ tập luyện thể dục:

Tập thể dục hoặc đi bộ thường xuyên (5 – 7 lần/ tuần, khoảng 30 – 60 phút/ ngày), ít nhất 150 phút/tuần

Mức độ tập luyện phụ thuộc vào tình trạng bệnh, nếu tăng huyết áp chưa được kiểm soát hoặc luôn ở trong tình trạng tăng huyết áp nặng, bạn không nên tập cho đến khi điều trị huyết áp đạt hiệu quả.

• Theo dõi huyết áp:

Đo và ghi lại số đo huyết áp thường xuyên vào sổ theo dõi huyết áp.

Để việc tuân thủ điều trị được đạt kết quả quả cao cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ và bệnh nhân về tuân thủ điều trị thuốc và tuân thủ thay đổi lối sống.

Nguồn tham khảo:

1. Kulkarni S., Graggaber J., How to improve compliance to hypertension treatment. e-Journal of Cardiology Practice, Vol. 22, N° 6 – 23 Mar 2022
2. Michel B., Brent M. E., Adherence in Hypertension: A Review of Prevalence, Risk Factors, Impact, and Management, Circulation Research, 29 March 2019, Volume 124, Issue 7; pp 1124-1140
3. World Health Organization, Hypertension, 16 March 2023
4. Mayo Clinic, High blood pressure (hypertension)
5. KHUYẾN CÁO CỦA PHÂN HỘI TĂNG HUYẾT ÁP – HỘI TIM MẠCH QUỐC GIA VIỆT NAM (VSH/VNHA) VỀ CHẨN ĐOÁN & ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP 2022

SERV-HTN-26-04-2023