Một số công thức nấu ăn ít muối cho người bệnh Tăng huyết áp (Phần 1)
Trong các khuyến cáo cập nhật gần đầy, các chuyên gia y tế nhấn mạnh áp dụng chế độ ăn DASH cho bệnh nhân giúp kiểm soát tốt bệnh tăng huyết áp. Chế độ ăn được xây dựng dựa trên các tiêu chí:
- Tăng khẩu phần rau xanh, hoa quả và các loại đậu, hạt ngũ cốc
- Tăng khẩu phần cá, thịt gia cầm và các sản phẩm từ sữa không/ ít béo
- Hạn chế muối, đường, thức uống có ga, các loại thịt đỏ và chất béo bão hoà
>> Một số công thức nấu ăn ít muối cho người bệnh Tăng huyết áp (Phần 2)
>> Hạn chế muối ăn hay bỏ luôn việc ăn mặn?
1. Chế độ ăn ít muối
Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, một thìa cà phê 5g muối chứa khoảng 2,000mg natri. Đây là mức tương đương với lượng muối chỉ nên dùng trong ngày với một người trưởng thành.
Với trẻ nhỏ dưới một tuổi, lượng muối được Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo dưới 1,5g và trẻ sơ sinh ăn dưới 0,3g muối.
Trong các khảo sát gần đây, cho thấy người dân đang ăn trung bình khoảng 9-12g muối/ngày, gấp đôi hàm lượng được khuyến cáo, làm gia tăng nhiều loại bệnh tật, đặc biệt là các bệnh tim mạch và huyết áp cao (2)
2. Lợi ích của chế độ ăn ít muối và chế độ ăn DASH
Trên các nghiên cứu được công bố trên NEJM(3) và Mayo clinic chỉ ra rằng nếu thực hiện chế độ ăn như trên giúp:
- Chế độ hạn chế muối: huyết áp giảm 2-8 mmHg
- Chế độ ăn tiết thực DASH: giúp huyết áp giảm 8-14 mmHg
3. Các lưu ý khi nấu ăn – chọn thực phẩm
Theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia: 81% lượng muối tiêu thụ hàng ngày tại Việt Nam chủ yếu là từ muối và các gia vị trong quá trình chế biến, nấu nướng và khi ăn, 11% muối từ thực phẩm chế biến sẵn, trong thực phẩm tự nhiên chỉ chiếm 7%.
Bột canh và nước mắm là nguồn chính cung cấp muối hàng ngày, cùng với mì chính và muối tinh.
Do đó trong các hướng dẫn quy đổi muối ăn hàng ngày, 5g muối tương đương với (4) :
- 35g xì dầu (7 thìa cà phê)
- 8g bột canh (1,5 thìa cà phê)
- 11g hạt nêm (2 thìa cà phê)
- 26g nước mắm (5 thìa nước mắm)
Để giảm lượng muối hàng ngày cần:
- Hạn chế nước chấm (mắm, xì dầu)
- Hạn chế lượng muối, bột canh, nước mắm…cho vào thức ăn khi nấu nướng, mức tối đa là không quá một phần năm thìa cà phê muối cho một bữa ăn của một người/ngày.
- Hạn chế thường xuyên sản phẩm có hàm lượng muối cao như đồ ăn nấu sẵn, đồ ăn đóng hộp.
4. Công thức Trà chanh bạc hà đá xay – món ngon nhưng vẫn dinh dưỡng
Để giúp bệnh nhân và người nhà có thể chuẩn bị một số món ăn ngon, dinh dưỡng và vẫn đảm bảo an toàn sức khỏe, chúng tôi cung cấp một số công thức món dưới đây.
Trà chanh bạc hà đá xay
- Phần: 1 người
- Thức uống ít natri, ít chất béo
- Nguyên liệu
- 240ml trà ủ lạnh không đường (240ml nước ủ cùng 1 thìa cà phê trà 5g)
- 2 thìa cà phê nước cốt chanh
- 2 thìa cà phê lá bạc hà
- 5-6 viên đá
- Mật ong/syrup ngô tạo ngọt
- Hướng dẫn
- Chuẩn bị 1 bình trà ủ lạnh :
- Cho trà và nước nguội vào chai có màng lọc sẵn, đậy nắp và cho vào ngăn mát. Thời gian ủ lạnh trà kéo dài trung bình từ 4-12 tiếng tùy loại trà.
- Trà trắng sẽ cần ủ trong ít nhất khoảng 4-5 tiếng; trà xanh/ôlong xanh cần ít nhất 6-8 tiếng để cho ra được hương vị đầy đủ
- Cho trà, nước cốt chanh, lá bạc hà và đá viên vào máy sinh tố. Xay đều cho đến khi nhuyễn mịn và nổi bọt.
- Thêm mật ong/syrup ngô tuỳ khẩu vị
- Trang trí cùng với hoa quả và lá bạc hà
- Giá trị dinh dưỡng món ăn
Tổng lượng Carbohydrate | 4g |
Chất xơ | 0mg |
Sodium | 9mg |
Chất béo không no đơn nguyên – MUFA | 0g |
Chất béo bão hoà- saturated fat | 0g |
Chất béo chuyển hoá- trans fat | 0g |
Tổng lượng chất béo | 0g |
Cholesterol | 0g |
Protein | 0g |
Calories | 16 kcal |
Đường thêm vào | 0g |
Tổng lượng đường | 0g |
Tài liệu tham khảo:
- Theo MOH
- Theo WHO
- Theo Nejm
- Theo Viện dinh dưỡng
- Theo Mayoclinic