Theo số liệu thống kê trên toàn thế giới, bệnh tim mạch (bệnh mạch vành, đột quỵ, bệnh động mạch ngoại biên, suy tim…) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong.

Để điều trị hiệu quả, hạn chế bệnh tim mạch trở nặng và phòng ngừa các biến cố, bên cạnh việc loại bỏ các yếu tố nguy cơ (stress, béo phì, hút thuốc lá,…) và sử dụng thuốc theo toa, chúng ta cần có một chế độ ăn uống lành mạnh. Các nghiên cứu cho thấy nếu như bạn có một chế độ ăn uống lành mạnh, những rủi ro đáng kể của bệnh tim mạch sẽ suy giảm, bao gồm cả bệnh mạch vành và đột quỵ.

Vì sao dinh dưỡng quan trọng với bệnh nhân tim mạch? 

Gốc tự do oxy hoá được xem như một phần quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của một số bệnh, chẳng hạn như các bệnh tim mạch, ung thư, suy giảm trí nhớ và lão hóa… Các chất dinh dưỡng chống oxy hóa có khả năng làm chậm sự tiến triển của xơ vữa động mạch vì khả năng ức chế quá trình oxy hóa gây hại. Vậy nên các chất dinh dưỡng nào có tác dụng chống oxy hóa?

Các chất dinh dưỡng chống oxy hóa cho thấy tác dụng hiệu quả trong điều trị và phòng ngừa bệnh tim mạch đã được ghi nhận bao gồm: vitamin E, C, L-arginine, tiền chất tự nhiên của oxit nitric, … Những chất này đem lại những tác dụng có lợi một cách thuyết phục trong chứng xơ vữa động mạch.

Chất dinh dưỡng tốt cho bệnh nhân tim mạch

Các chất dinh dưỡng có tác dụng giảm nguy cơ tim mạch bao gồm:

• Lycopene

Đây là một loại carotenoid hiện diện tự nhiên trong cà chua và các sản phẩm từ cà chua, đu đủ, gấc, dưa hấu… Lycopene là một trong những chất chống oxy hóa trong chế độ ăn uống đã được chú ý nhiều gần đây.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng lycopene có thể bảo vệ LDL tự nhiên khỏi quá trình oxy hóa và ngăn chặn sự tổng hợp cholesterol xấu.

• Polyphenol

Đây là chất chống oxy hóa dồi dào nhất trong chế độ ăn uống. Nguồn thực phẩm chứa nhiều polyphenol bao gồm quả lựu, cam, táo, việt quất, trà, cà phê, rượu vang đỏ, ngũ cốc, socola và các loại đậu khô. 

Trong nhiều năm, polyphenol và các chất chống oxy hóa khác đã được chứng minh với tác dụng bảo vệ các thành phần cấu tạo tế bào, chống lại tác hại của quá trình oxy hóa thông qua việc loại bỏ các gốc tự do.

• Nguồn axit béo omega-3

Đây là loại chất béo đặc biệt có lợi cho sức khỏe của tim, giúp giảm viêm và cải thiện thành phần chất béo trong máu. Axit béo omega-3 còn giúp giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim. Hạt chia, hạt óc chó,… là những nguồn chứa nhiều axit béo omega-3.

• Axit folic kết hợp với vitamin B6 và B12

Sự kết hợp này nhằm kiểm soát nồng độ homocysteine cao trong máu. Khi homocysteine tăng cao có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Bạn có thể bổ sung các chất dinh dưỡng này qua các thực phẩm như bông cảnh xanh, bắp cải, súp lơ… 

• Chất xơ 

Không chỉ hỗ trợ trong việc giảm cân, cải thiện chứng táo bón, chất xơ cũng giúp làm giảm nguy cơ bệnh tim, giảm huyết áp và hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu. Chất xơ có nhiều trong các loại rau quả và ngũ cốc.

Mách bạn thức uống cụ thể tốt cho bệnh tim mạch

Bạn nên bổ sung những thức uống có chứa chất chống các gốc tự do, nhưng không làm tăng độ ngọt và tăng cân bao gồm:

• Nước: Thức uống không thể thiếu, tổng lượng nước mỗi người bổ sung khoảng 1500 – 2000ml/mỗi ngày, trừ những trường hợp đặc biệt do mức độ nghiêm trọng mà bác sĩ sẽ đề nghị lượng phù hợp với bạn.

• Nước trái cây/rau: Bạn có thể xay trái cây hay rau để uống, khi xay trái cây. Khẩu phần chất xơ nhiều hơn là ép, mỗi ngày chúng ta cần tối thiểu 25g chất xơ. 

Hiện nay các loại gói bột ngũ cốc dùng để uống vào buổi sáng cũng là một lựa chọn tốt để cung cấp một lượng chất xơ hàng ngày cho bạn. 

• Trà: Một số chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe có trong trà như: Cafein, polyphenol  (phần chính là epigallocatechin gallate), catechin…

Gần đây, các nhà nghiên cứu về trà chú ý nhiều đến trà xanh do có chứa thành phần epigallocatechin gallate – chất chống oxy hóa tốt.

• Rượu vang đỏ: giúp tim khỏe mạnh do có chứa resveratrol. Tuy nhiên bạn không nên uống nhiều mà chỉ nên dưới 148ml cho mỗi ngày.

Bạn nên bổ sung ít nhất 5 phần trái cây và rau mỗi ngày, tương đương 400g rau quả mỗi ngày. Một số loại trái cây phổ biến ở nước ta bạn có thể cân nhắc như: nho, cam, bưởi, chuối, bơ, đu đủ… Bạn cũng nên lưu ý là không có thực phẩm nào hoàn hảo cung cấp tất cả chất dinh dưỡng , vì vậy nên đa dạng hoá các sản phẩm và chọn trái cây theo mùa. 

Sức khỏe tim mạch phản ánh phần nào lối sống và chế độ ăn uống cá nhân của bạn. Khi bạn bắt đầu thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh và khoa học, bạn sẽ nhận được những lợi ích tích cực đối với sức khỏe của trái tim.

Nguồn tham khảo:

1. Nutrition, physical activity, and cardiovascular disease: An update

2. Theo mayoclinic

3. Delores C. S. James. Nutrition and Well-Being A to Z. p120-124.

4. juiceitup.com/blog/2018/march/begin-juicing-for-heart-health