Bệnh động mạch vành xuất hiện khi một hoặc nhiều nhánh của động mạch vành bị hẹp hay bị tắc dẫn đến mạch vành không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu oxy cho cơ tim. Đau thắt ngực là dấu hiệu cơ bản và quan trọng nhất để nhận biết bệnh động mạch vành. Có 2 loại đau thắt ngực: cơn đau thắt ngực ổn định (Hội chứng bệnh mạch vành mạn tính) và cơn đau thắt ngực không ổn định (Hội chứng động mạch vành cấp tính). Hãy cùng Ngày Đầu Ttiên tìm hiểu sự khác nhau giữa hai cơn đau thắt ngực này nhé.

1. Thế nào là Đau thắt ngực ổn định?

Cơn đau thắt ngực ổn định là hậu quả của sự hẹp cố định động mạch vành, do mảng xơ vữa mạch vành ổn định. Khi mạch vành bị hẹp, lưu lượng máu nuôi cơ tim bị giảm đi, dẫn đến triệu chứng đau ngực.

Cảm giác đau thường được mô tả như ngực bị bóp chặt, cảm giác như bị đè nén. Cơn đau có thể lan ra đến cổ, vai và cánh tay. Đau thắt ngực ổn định thường xảy ra khi người bệnh vận động mạnh hoặc căng thẳng tâm lý.

Người bệnh cũng có thể xuất hiện các triệu chứng: khó thở, buồn nôn, mệt mỏi, chóng mặt, vã mồ hôi,… Trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng đau thắt ngực ổn định thường có xu hướng tạm thời, kéo dài khoảng dưới 15 phút. Lúc này, người bệnh cần nghỉ ngơi để nhịp tim chậm lại. Nhờ vậy, động mạch vành có thể vận chuyển đủ oxy cho cơ tim và triệu chứng đau ngực sẽ mất đi.

2. Thế nào là Đau thắt ngực không ổn định?

Cơn đau thắt ngực không ổn định xuất hiện do sự suy giảm đột ngột của dòng máu mạch vành nuôi cơ tim. Sự suy giảm này thường là do nứt vỡ mảng xơ vữa dẫn đến bít tắc đột ngột một phần hoặc toàn bộ lòng mạch. Khác với đau thắt ngực ổn định, đau thắt ngực không ổn định có thể xuất hiện kể cả khi người bệnh nghỉ ngơi, đang ngủ, hoặc sinh hoạt bình thường.

Triệu chứng đau ngực ở đau thắt ngực không ổn định thường dữ dội hơn và kéo dài hơn so với đau thắt ngực ổn định. Các cơn đau có xu hướng xuất hiện ngày càng nhiều, với cường độ đau tăng dần. Cơn đau thắt ngực không ổn định thường được đặc trưng bởi các triệu chứng sau:

            + Cảm giác đau nhói tim bên trái, cơn đau lan ra cánh tay hoặc ra phía sau xương ức, cổ hoặc hàm;

            + Chướng bụng, khó tiêu, buồn nôn, khó thở, đánh trống ngực, choáng váng, vã mồ hôi lạnh ở vùng đầu, cổ;

            + Cơn đau dai dẳng, đột ngột, thường kéo dài trên 15 phút.

Cơn đau thắt ngực không ổn định vô cùng nguy hiểm. Nó không những có thể tiến triển thành nhồi máu cơ tim cấp mà còn có thể khiến cho người bệnh tử vong đột ngột nếu không cấp cứu kịp thời. Nếu cơn đau kéo dài hơn 15 phút và không có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh cần được đưa ngay tới cơ sở y tế gần nhất.

3. Phòng ngừa Đau thắt ngực ổn định và không ổn định

Việc phòng ngừa đau thắt ngực ổn định và không ổn định là vô cùng cần thiết và quan trọng. Bạn có thể phòng ngừa các cơn đau thắt ngực bằng cách tuân thủ điều trị, thay đổi lối sống, điều chỉnh tốt các yếu tố nguy cơ, thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa. Một số biện pháp phòng ngừa được khuyến cáo bao gồm:

• Ngừng hút thuốc lá và tránh hút thuốc thụ động (hít phải khói thuốc từ những người xung quanh)
• Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, cà phê…
• Xây dựng chế độ ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi.

• Hạn chế các loại thực phẩm giàu chất béo (thịt màu đỏ, nội tạng động vật, da, óc tủy động vật, lòng đỏ trứng, mỡ, lòng lợn…);
• Giảm muối, giảm đường.
• Tập luyện thể dục mỗi ngày 30 phút với các môn thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, yoga… Tập với mức độ gắng sức vừa phải, tăng dần cường độ và mức độ theo thời gian.
• Giảm cân; duy trì vòng mông/vòng eo dưới 80cm nếu là nữ giới, dưới 90cm nếu là nam giới.
• Theo dõi và kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết, mỡ máu.
• Tránh lo lắng, căng thẳng, nghỉ ngơi điều độ, ngủ đủ giấc.
• Đối với bệnh nhân đau thắt ngực ổn định, không có triệu chứng thì hoạt động tình dục cần ở mức độ thấp hoặc vừa phải.
• Khám chuyên khoa tim mạch định kỳ (3 tháng – 6 tháng -12 tháng) và thực hiện nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ điều trị.

Tóm lại, đau thắt ngực ổn định có thể tiến triển thành đau thắt ngực không ổn định và ngược lại. Đau thắt ngực không ổn định có mức độ nguy hiểm hơn rất nhiều so với đau thắt ngực ổn định; có thể tiến triển thành nhồi máu cơ tim cấp và có nguy cơ tử vong cao. Vì vậy, người bệnh cần phân biệt được mình đang bị đau thắt ngực ổn định hay là đau thắt ngực không ổn định để có hướng xử trí tốt nhất.

Nguồn tham khảo:

1. ESC (2019), Guidelines on chronic coronary syndromes (CCS) and acute coronary syndromes (ACS), European Heart Journal 2019.

2. 2019 ACC/AHA Guideline on the Primary Prevention of Cardiovascular Disease. JACC Vol. 74, No.10, 2019 September 10 , 2019 : e177 – 232.

3. Mayo Clinic, “Angina”

4. “Hội chứng động mạch vành mạn” và “Hội chứng động mạch vành cấp không có ST chênh lên” – Sách Lâm sàng tim mạch học, Nhà xuất bản Y học