Suy tim là tình trạng tim không đủ khả năng bơm máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể, dẫn đến các triệu chứng như khó thở, mệt mỏi và phù nề. Khi suy tim tiến triển đến mức độ nặng, các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn và có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Suy tim nặng là gì?

Suy tim nặng là giai đoạn cuối của suy tim, khi chức năng bơm máu của tim suy giảm nghiêm trọng. Trong giai đoạn này, tim không thể cung cấp đủ máu và oxy cho các cơ quan trong cơ thể, dẫn đến các triệu chứng rõ rệt và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.¹

Các dấu hiệu suy tim nặng và phân độ

Bệnh thường được phân loại thành các cấp độ khác nhau dựa trên mức độ nghiêm trọng và khả năng hoạt động của tim.Trong đó phổ biến nhất là phân độ theo Hiệp hội Tim mạch New York (NYHA) và phân độ theo giai đoạn của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (ACC/AHA). ^1,2

Phân độ theo Hiệp hội Tim mạch New York (NYHA):

• Độ I: Ở cấp độ này, người bệnh thường có suy tim nhẹ. Họ không hoặc ít khi gặp bất kỳ khó khăn nào trong việc hoạt động hàng ngày và không có triệu chứng đau ngực hoặc khó thở trong các tình huống bình thường. ¹
• Độ II: Ở cấp độ này, người bệnh có suy tim nhẹ đến trung bình. Họ có khả năng tham gia vào các hoạt động hàng ngày bình thường, nhưng có thể gặp khó khăn khi tham gia vào các hoạt động vận động mạnh hoặc kéo dài. Có thể có triệu chứng đau ngực hoặc khó thở trong trường hợp phức tạp hơn. ¹
• Độ III: Ở cấp độ này, bệnh đã trở nên nghiêm trọng. Người bệnh có khó khăn trong việc tham gia vào các hoạt động sinh hoạt hàng ngày và thậm chí cả khi thực hiện các hoạt động vận động nhẹ. Triệu chứng như đau ngực và khó thở sẽ xuất hiện trong nhiều trường hợp. ¹
• Độ IV: Cấp độ cuối cùng là cấp độ nặng nhất. Người bệnh ở cấp độ này gặp khó khăn trong việc tham gia vào bất kỳ hoạt động nào và có triệu chứng đau ngực và khó thở thậm chí ở trong khi nghỉ ngơi. ¹

Trong suy tim nặng, bệnh nhân thường ở mức độ III hoặc IV, với các triệu chứng như khó thở khi gắng sức hoặc khi nghỉ ngơi, mệt mỏi, phù nề và giảm khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày. ¹

Phân độ theo phân độ theo giai đoạn của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (ACC/AHA):

• Giai đoạn A: Ở giai đoạn này, bạn chưa có bất kỳ dấu hiệu bệnh tim nào, nhưng bạn có thể có nguy cơ cao mắc bệnh tim trong tương lai. Những yếu tố như huyết áp cao, tiểu đường, hoặc thừa cân có thể làm tăng nguy cơ của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn thay đổi lối sống, ví dụ như ăn uống lành mạnh, tập thể dục và kiểm soát các yếu tố nguy cơ, bạn có thể ngăn ngừa bệnh tim phát triển. ²
• Giai đoạn B: Ở giai đoạn này, bạn có thể có một số vấn đề về tim như các van tim bị tổn thương hoặc có những dấu hiệu của bệnh tim, nhưng bạn vẫn chưa cảm nhận rõ ràng triệu chứng như khó thở hay mệt mỏi. Tuy nhiên, bạn đã có một số dấu hiệu cho thấy tim đang gặp vấn đề. Việc điều trị tại giai đoạn này rất quan trọng để ngừng tiến triển của bệnh và giúp bạn không gặp phải vấn đề nghiêm trọng hơn sau này. ²
• Giai đoạn C: Ở giai đoạn này, bạn đã bắt đầu có những triệu chứng rõ rệt của bệnh tim, ví dụ như khó thở, mệt mỏi, hoặc phù (chân bị sưng). Điều này cho thấy tim của bạn đang không hoạt động tốt như trước đây. Tuy nhiên, có rất nhiều phương pháp điều trị có thể giúp bạn giảm triệu chứng và cảm thấy tốt hơn, bao gồm thuốc và thay đổi lối sống. Trong một số trường hợp, có thể cần can thiệp thêm như phẫu thuật hoặc dùng thiết bị hỗ trợ tim. ²
• Giai đoạn D: Đây là giai đoạn bệnh tim nghiêm trọng nhất. Tim của bạn không thể hoạt động bình thường, dẫn đến các triệu chứng nặng như khó thở dữ dội, mệt mỏi nghiêm trọng hoặc phù nề toàn thân. Ở giai đoạn này, bạn cần điều trị đặc biệt và có thể cần đến những biện pháp can thiệp mạnh hơn, chẳng hạn như phẫu thuật hoặc sử dụng thiết bị hỗ trợ tim. ²

Suy tim nặng thường được xếp vào giai đoạn D, khi bệnh nhân cần các biện pháp điều trị đặc biệt và có thể phải nhập viện thường xuyên. ²

Dấu hiệu cảnh báo cần đi cấp cứu

Khi suy tim tiến triển đến mức độ nặng, bệnh nhân cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu sau và đến cơ sở y tế ngay lập tức:

• Khó thở nghiêm trọng: Khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi, khi nằm hoặc khi thực hiện các hoạt động nhẹ nhàng. ³
• Phù nề tăng nhanh: Phù nề ở chân, mắt cá chân, bụng hoặc mặt tăng nhanh, đặc biệt là khi thức dậy vào buổi sáng. ³
• Mệt mỏi và yếu đuối: Cảm giác mệt mỏi, yếu đuối, không thể thực hiện các hoạt động hàng ngày. ³
• Nhịp tim bất thường: Nhịp tim nhanh, chậm hoặc không đều, có thể kèm theo cảm giác hồi hộp. ³
• Ho hoặc khò khè: Ho dai dẳng, đặc biệt là khi nằm, hoặc khò khè do dịch tích tụ trong phổi. ³
• Giảm khả năng tập trung: Khó tập trung, lú lẫn hoặc mất trí nhớ tạm thời. ³

Nếu gặp phải bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, bệnh nhân nên đến cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá và điều trị kịp thời. ³

Lưu ý quan trọng:

• Tuân thủ điều trị: Bệnh nhân cần tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ, bao gồm việc sử dụng thuốc, chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh⁴
• Theo dõi triệu chứng: Theo dõi sát sao các triệu chứng và báo cáo cho bác sĩ nếu có sự thay đổi⁴
• Tái khám định kỳ: Thực hiện các cuộc hẹn tái khám định kỳ để đánh giá tình trạng bệnh và điều chỉnh điều trị khi cần thiết⁴

Tóm lại, việc hiểu rõ về suy tim nặng và các dấu hiệu cảnh báo sẽ giúp bệnh nhân chủ động hơn trong việc quản lý sức khỏe của mình, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm. ⁴

ThS.BS. Nguyễn Gia Bình

Bệnh viện trường Đại học Y dược Huế

Tài liệu tham khảo:

1. Hội Tim mạch học Việt Nam (2022), “Khuyến cáo về chẩn đoán và điều trị suy tim cấp và suy tim mạn“.
2. Maddox Thomas M et al (2021), “2021 update to the 2017 ACC expert consensus decision pathway for optimization of heart failure treatment: answers to 10 pivotal issues about heart failure with reduced ejection fraction: a report of the American College of Cardiology Solution Set Oversight Committee“, Journal of the American College of Cardiology
3. Sổ tay Tự theo dõi Suy tim tại nhà, Bệnh viện Tim Tâm Đức
4. Sổ tay Quản lý bệnh nhân Suy tim, Chương trình quản lý Suy tim, Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế.

SERV-NDT-CARD2-25-04-2025